De generatieve leer-orde
Het geheim van een gezond en zinvol leven is een juiste wederkerigheid van individualiteit en collectiviteit. Want daarin ontwikkelen wij onze betekenis. Op het fysieke niveau de wisselwerking van lichaam en geest, histos (weefsel) en historie (proces); op het actieve niveau ( het samenspel met onze omgeving) de wissel-werking van motivatie en organisatie; en op het niveau van onze zingeving de wisselwerking van eigenheid en verbinding. En ze moeten allemaal in balans zijn, want in hun functioneren weerspiegelen ze elkaar!
Net als bij deeltje en golf in de kwantumfysica, en onderwerp en gezegde in de structuur van onze taal, gaat het daarin om complementariteit, aanvullende wederkerigheid in deze wisselwerking. Wanneer we onze individualiteit zien als de verticale lijn in een windroos, en onze collectiviteit als de horizontale, herkennen we een eeuwenoude notie van deze wederkerigheid: die van de vier elementen, die ruimte scheppen voor het vijfde, meer vluchtige element van 'betekenis'.
De verticale lijn staat voor ons systeem van referentie en ervaring, denken en doen. In onze verbanden hebben we het dan over structuur en organisatie. De horizontale lijn staat voor het persoonlijke in ons bestaan: inspiratie en zingeving, ons ‘gevoel’. In onze verbanden hebben we het dan over motivatie en cultuur. En de kern daarin staat voor betekenis.
Het element aarde (noord)
De ‘denk-beelden’ van onze referentie geven structuur en beperking aan ons leven. Dat hebben we nodig om te kunnen waarnemen en (snel) te handelen. Maar we kunnen er ook in opgesloten raken. Want onze referentie is een afbeelding, vanuit onze persoonlijke ontwikkeling - maar het is niet de werkelijkheid. De kaart is niet het gebied!!
Het element lucht (oost)
Onze inspiratie ontvangen we vanuit de potentialiteit, de wereld van de mogelijkheden. Die hebben we nodig voor onze creativiteit. Maar ze kan ook met ons aan de haal gaan, op hol slaan. En dan verliezen we juist ons realisatievermogen. Of we verliezen ons zelf in allerlei vormen van verslaving, omdat we geen gestalte kunnen geven aan onze motivatie.
Het element vuur (zuid)
Onze daadkracht geeft vorm aan ons handelen. Het is het vuur, dat ons in beweging brengt en ons loutert. Maar het is ook de plek van onze emoties, zowel positief als negatief. Van positie (plek) en negatie (ontkenning). En daarmee dus ook van de lading, die ons ons ‘gewicht’ geeft - maar die ons ook kan stagneren, of vasthouden in onze patronen.
Het element water (west)
Het is onze verbinding, waaraan wij onze zingeving ontlenen. Waarmee wij ons dan ook maar verbinden in ons leven. Die verbinding geeft ons de betekenis, waaraan wij ons kunnen refereren. Maar ze kan ons ook meetrekken in dingen, die niet bij ons passen. En ons besmetten met beelden en emoties die onze eigenheid vertroebelen.
In het spanningsveld van de verticale en de horizontale lijn en van de vier elementen, ontwikkelen wij onze ‘betekenis’: de samenloop van omstandigheden, waaruit wij ontstaan, die zich uitwerkt in de samenhang van ons systeem. Daarin ontwikkelt ieder mens z'n eigen 'verhaal', met z'n eigen metaforen. Ieder 'verhaal' ontmoet daarin z'n eigen specifieke uitdaging, waarin het zich moet ontwikkelen. Tot z'n eigen specifieke kwaliteit, in het uitvoeringsproces dat leven heet.